werkgeheugen

Psycho-educatie 3. Werkgeheugen: RAM van het brein

Werkgeheugen: RAM van het brein

Ja, je herinnert je dat je zojuist aan het bureau van je baas stond. Hij vroeg je iets. Maar wat ook al weer? En waarom vallen er soms zo snel stukjes uit het geheugen? Mensen met ADHD lijken soms wel een blanco werkgeheugen te hebben en dat veroorzaakt een veelheid aan problemen in het dagelijks leven.

Als informatie niet landt in het lange termijngeheugen- dan is er ook niks om je herrinneren

Als we het over geheugen hebben spreken we in enkelvoud, maar dat is niet correct. In werkelijkheid hebben we meerdere vormen van geheugen. Mensen met ADHD beklagen zich er vaak over, dat ze zich dingen slecht kunnen herinneren. Familieleden begrijpen dit niet altijd en kunnen dit dan ook als zeer storend ervaren.

Dit fenomeen waar ADHD-ers het vaak over hebben klopt maar deels. Veel feiten lijken een stevige plek in het geheugen te hebben veroverd. Bijvoorbeeld: Columbus is de ontdekker van Amerika en mijn eerste lerares op de lagere school heette juffrouw Annemiek. Tijdens het herinneren van deze informatie werkt het geheugen hier goed. ADHD-ers hebben echter problemen om informatie in het lange termijn geheugen te krijgen. Als informatie niet landt in het lange termijngeheugen, dan is er ook niets om je te herinneren.

Het gaat bij ADHD mis in het werkgeheugen

Waar het mis gaat voor ADHD-ers is in het werkgeheugen. Het werkgeheugen houdt informatie enkele momenten vast terwijl de informatie wordt verwerkt. Ik zal hiervan een paar voorbeelden geven. We gebruiken het werkgeheugen iedere keer als we twee of meer deeltjes informatie tegelijkertijd te verwerken hebben. Bijvoorbeeld twee dingen die tegelijkertijd gebeuren, zoals een conversatie aanhoren en tegelijkertijd iets opzoeken op internet. Of door iets hiermee te combineren uit het lange termijngeheugen zoals een nieuwe taak inpassen in je werkschema. Of door een stukje informatie vast te houden terwijl je tegelijkertijd naar iemand luistert. Of als je met je kind praat en tegelijkertijd bedenkt dat je de wasmachine aan moet zetten voor je naar je werk gaat.

We gebruiken het werkgeheugen voortdurend

We gebruiken ons werkgeheugen voortdurend, in vrijwel ieder aspect van het dagelijks leven. Als het werkgeheugen lek lijkt te zijn en stukjes informatie lijken weg te vallen ontstaan er allerlei problemen, zoals ADHD-ers zelf waarschijnlijk als geen ander wel weten. Zelfs als de andere delen van je brein geweldig werken en JIJ je briljante momenten kent, dan belemmert je werkgeheugen jou om te presteren naar de mogelijkheden die je in je hebt. Ook dat weet je waarschijnlijk zelf maar al te goed.
Als je deze processen vergelijkt met de werking van een computer werkt het lange termijngeheugen als de harddisk en het werkgeheugen als RAM. Dus bij ADHD-ers werkt de harde schijf goed, maar het RAM-geheugen werkt een beetje gammel. Zoals een computer kan crashen als je iets nieuws opent, zo kan bij een ADHD-er iets heel belangrijks uit het werkgeheugen worden geduwd door iets nieuws.

Soms herinner je maar deels wat je hebt toegezegd

Wat zijn voorbeelden hiervan? Terwijl je net wegloopt uit het kantoor van je baas omdat hij je heeft gevraagd om iets uit te zoeken rinkelt je telefoon en vergt het telefoongesprek al je aandacht. Daardoor valt het verzoek van je baas weg uit je geheugen en wordt dat vervangen door de dominante indruk van het telefoongesprek. Als je geluk hebt zijn onderdelen van het gesprek met je baas opgeslagen in je lange termijngeheugen, zodat je je deels herinnert wat je hem hebt toegezegd. Je ziet de papieren op je bureau en dan boem… je weet hopelijk weer wat zijn verzoek was. Maar soms is het stukje informatie volstrekt verdwenen uit je geheugen, zodat je zelfs een test met een leugendetector zou doorstaan als je baas vraagt waar de informatie blijft en jij zegt: “Welke informatie bedoel je? Je hebt niet om informatie gevraagd.” Je kunt het gevoel hebben dat mensen dingen verzinnen, terwijl die mensen zweren dat je ze echt hebt toegezegd. Dit leidt tot allerlei soorten ruzies.

Onbetrouwbaar werkgeheugen verklaart deel ADHD-zwakheden

Een ander voorbeeld van een blanco werkgeheugen is dat je je sleutels kwijt bent zodra je ze niet meer in je vingers hebt en jij ze ergens hebt neergelegd. Op welke plek je de sleutels hebt neergelegd is uit je geheugen verdwenen. Het haperende werkgeheugen maakt het onmogelijk om ze de volgende dag te vinden. Een van de gevolgen van een werkgeheugen dat minder goed functioneert, is dat ADHD-ers vaak beter leren door iets in de praktijk te doen, dan door er over te lezen. Op deze manier wordt er namelijk minder een beroep gedaan op het werkgeheugen. Je hoeft dan immers niet eerst actief herinneringen op te roepen aan wat je eerder gelezen of gehoord hebt, alvorens aan de slag te gaan. Een onbetrouwbaar werkgeheugen verklaart een deel van ADHD-zwakheden zoals snel afgeleid zijn, impulsief beslissingen nemen, slecht luisteren en het slecht omgaan met tijd. Dat zijn typische dingen waar veel ADHD-ers last van hebben en zaken waardoor hun omgeving enorm gefrustreerd raakt.

Slecht werkgeheugen leidt tot vervolgproblemen

Doordat zo veel van wat we denken gebaseerd is op ons werkgeheugen kunnen andere veel gecompliceerdere problemen zich ontwikkelen. Een ADHD-er kan best weten dat hij zichzelf moet beperken in zijn leven, maar bij de impulsaankoop van iets kan hij het grotere belang van zijn maandbudget uit het oog zijn verloren. Dus hij geeft het geld uit en vergeet een aantal uitgaven die hij moet doen en komt er achter dat hij daarvoor niet genoeg geld heeft. Veel van die incidenten lijken op het nemen van slechte besluiten of op over-enthousiasme. Maar in werkelijkheid mist de ADHD-er relevante delen informatie omdat die uit zijn werkgeheugen zijn gevallen en maakt hij daardoor een beslissing die verkeerd uitpakt.

Omdat deze processen voortkomen uit het haperende werkgeheugen heeft het weinig zin om de ADHD-er vol verwijten de les te lezen. Daar gaat het werkgeheugen niet beter van werken dat zorgt dus ook niet voor betere beslissingen in de toekomst. Het zorgt er wel voor dat iemand zich slecht gaat voelen over zichzelf.

 

Geplaatst in .