Het plannen en organiseren van een feestmaaltijd voor meerdere personen is niet eenvoudig. Sterker nog. Het is stress!
Stress! Een feestmaaltijd bereiden voor een groep mensen
Het plannen en organiseren van een feestmaaltijd voor meerdere personen is niet eenvoudig. Gelukkig zijn er manieren om de voorbereidingen voor feest en familiedagen makkelijker en minder stressvol te maken. Elk jaar zie ik mensen die zich zorgen maken over de naderende feestdagen. Vandaag bijvoorbeeld sprak ik een ADHD’er die glimlachend zei “Ik haat de feestdagen”. Naast de gezelligheid zijn er hoge verwachtingen over eten, gerechten en daardoor stress. Deze aflevering gaat over de bereiding van een uitgebreide feestmaaltijd voor een grote groep. Het gaat er ook over waarom dat met ADHD nog best een uitdaging kan zijn. Het maken van zo’n feestmaaltijd kost je veel inspanningen. Zowel fysieke inspanningen als mentale inspanningen. Je moet je hoofd erbij houden want anders gaat het mis.
Ten eerste omdat deze mensen het leuk vinden om te koken en ten tweede omdat ze er veel ervaring mee hebben.
Ik ontmoet ook ADHD’ers die worsetelen met hun ADHD maar een familiemaal voor 20 mensen volstrekt op hun gemak voorbereiden en klaar maken. Zonder te vloeken en stressen. Waarom sommige ADHD’ers dit wel lukt? Ten eerste omdat deze mensen het leuk vinden om te koken en ten tweede omdat ze er veel ervaring mee hebben. Een kennis van mij heeft een Franse moeder is van huisuit gewend dat er veel mensen mee-eten, dus voor een feestmaaltijd draait hij de hand niet om. Maar als dit voor jou niet geldt, wat kun je dan doen om een diner voor een groep voor elkaar te krijgen. Voordat je kunt beginnen met de bereiding zelf moet je natuurlijk eerst nagaan wat je wilt klaarmaken en welke ingrediënten je nodig hebt. Daarvoor moet je niet alleen weten hoeveel mensen er komen maar ook wie. Hoeveel volwassenen of kinderen aanschuiven – in verband met de grootte van de porties. Zijn er mensen bij met een dieet, dan beperkt je dat in de keuze van gerechten. Ook als er vegetariers mee eten zul je daar rekening mee moeten houden. Hoeveel eten ga je maken? Er mag wel wat over blijven, maar niet teveel.
Voor gasten wil je ook nog je huis aan kant hebben
Al met al is koken voor een groep geen eenvoudige opgave. Voordat je met koken begint wil je wellicht eerst ook nog het huis aan kant hebben – in elk geval de ruimtes waar de gasten komen. Dit brengt dus een groot aantal taken met zich mee, die bij alle andere dagelijkse beslommeringen komen. De regie en leidinggevende functies zullen op de proef worden gesteld. Dat zijn die vaardigheden waarmee we ons concentratievermogen aansturen en daarnaast ons organiserende vermogen zoals de cruciale vaardigheden als het maken van een werkschema en de uitvoering van de taken.
Meerdere pannetjes op het vuur. Koken is multitasken.
Het bereiden van een groot feestmaal is multitasken – want je bereidt diverse gerechten tegelijkertijd. Terwijl de uien staan te fruiten op het vuur, schil jij de aardappelen, bakt in de oven een stuk vlees, staat er water aan de kook voor groente en nog zo wat andere zaken. Terwijl je stapsgewijs een schotel voorbereid ben je bezig om te checken of de tussenstappen goed gaan. Moeten de champignons al aan de uien worden toegevoegd? Kookt het water al? Verbrandt de rollade niet in de oven?
Hiervoor gebruik je het werkgeheugen en prospectief geheugen; de vaardigheid om je een voornemen op het geplande momenten herinneren . Stel dat je over 20 minuten de rollade in de oven wilt omdraaien, dan moet je je dat over 20 minuten herinneren en niet pas over een uur. De uitdaging is natuurlijk om alles te doen zonder je af te laten leiden. In die 20 minuten kun je al snel je gevoel voor tijd verliezen als andere zaken je aandacht vragen. Wat je je voorgenomen had wordt dan vergeten of te laat geactiveerd in het werkgeheugen.
Dit alles begint met het planmatig vastleggen van hoe lang het duurt om iets klaar te maken. Ik bedoel dan reële bereidingstijd in plaats van de ideale ongestoorde bereidingstijd uit kookboeken.
Een ander probleem waar je mee te maken kunt krijgen is het oppakken van de juiste activiteit nadat je was afgeleid. ”Had ik nou wel of niet zout in het water gedaan?”. Dit is gemakkelijker gezegd dan gedaan als je letterlijk meerdere bordjes in de lucht moet houden. Opgemerkt zij dat het er niet om gaat om alle gerechten tegelijkertijd klaar te hebben maar iedere gang binnen het diner wel. Het hoofdgerecht moet klaar zijn nadat het voorgerecht is geserveerd en opgegeten. Dit alles begint met het planmatig vastleggen van hoe lang het duurt om iets klaar te maken. Ik bedoel dan reële bereidingstijd in plaats van de ideale ongestoorde bereidingstijd uit kookboeken. Als je dan zo’n tijdschema hebt is het ook nog zaak je daaraan te houden en je niet af te laten leiden door allerlei zijpaden, zoals op het laatste moment gaan stofzuigen of ingrediënten kopen die je was vergeten of niet voldoende in huis had gehaald. Het wordt nog complexer om dit aan te sturen sturende wanneer de gasten langzaam binnendruppelen en onze voorbereidingen onderbreken. Of nog erger , als ze samenscholen in de keuken en beginnen met leuke, maar afleidende gesprekken. Het wordt al snel overweldigend om alle gesprekken te volgen en ook nog eens het eten in de gaten te houden.
Een feestmaaltijd: maak een planning en trek een paar dagen uit om de voorbereidingen te doen
Mijn ADHD suggesties voor gelukkiger en tevreden kookvoorbereidingen:
Plan zoveel mogelijk van tevoren en start zo vroeg mogelijk. Laat zo min mogelijk op de dag zelf aankomen. Je weet zelf wel hoeveel druk het geeft als je dat niet doet.
Vraag anderen te helpen met de voorbereiding. Denk niet dat je het helemaal alleen moet doen. Dat zou je misschien wel aankunnen, maar als je dat niet hoeft omdat hulp beschikbaar is, dan maakt samen koken je gelukkiger. Wees zo goed als klaar met de voorbereidingen wanneer de gasten binnenkomen. Door op de dag zelf vroeg klaar te zijn kun je je gezellig met hen bezighouden, zonder dat ze je hinderen met de voorbereidingen. Natuurlijk willen gasten meekijken in de keuken en natuurlijk is dat afleidend. Voorkom dat dit problemen geeft. Schop mensen uit de keuken als dat nodig is. Als de gasten toch samenscholen in de keuken; stuur ze weg. Je wilt tenslotte niet dat het hoofdgerecht in een ontbijt veranderd of een verkoold stukje vlees oplevert.
Tot slot: KISS. Keept it Simple Stupid
Hou het simpel. Zet geen exotische en experimentele gerechten op het menu. Een eenvoudige maaltijd die op tijd klaar is is waarschijnlijk beter dan een exotisch gerecht waar je lang op moet wachten.
Maak zoveel mogelijk gebruik van kookwekkers. Vind je het lastig om de tijd in de gaten te houden of overzicht te houden over wat wanneer gedaan moet worden; schaf jezelf dan wat goedkope wekkers of timers aan en laat het herinneringswerk daar aan over. Of gebruik je telefoon hiervoor.
Schakel hulp voor in de keuken in en geef ze een specifieke taak. Helpers in de keuken doen het beter met een specifieke taak. Als mensen hun hulp aanbieden, ga daar dan op in als je denkt er wat aan te hebben.
Ik hoop dat je met bovenstaande punten geholpen bent en wens je een fijn samenzijn toe.
Zie ook: De sturende functies: De regelkamer van het brein
Bedankt voor je aandacht!