De diagnose ADHD verandert je leven. Iedereen reageert op zijn eigen manier, maar ik heb wat gemeenschappelijke ontwikkelingen opgemerkt. Ik heb deze in 4 fasen onderverdeeld.
Fase 1~: enthousiasme over je diagnose. Hier is de verklaring!
Ga je niet druk maken in welke fase je precieze zit, maar gebruik dit om te begrijpen hoe dit proces verloopt. Sommige mensen vinden het fijn om te weten waar ze vandaan komen en waar ze naartoe gaan. De eerste fase bestaat uit enthousiast worden. Zodra ADHD-ers de diagnose krijgen worden velen enthousiast. Nu hebben ze eindelijk een verklaring voor alle problemen in hun leven waar ze al die tijd niks aan konden doen. Van problemen veroorzaken in de schoolbus tot verveeld raken tijdens lange films. Van deze opheldering kan je heel enthousiast worden.
Bij anderen kan de diagnose het gevoel geven dat ze een defect hebben. De diagnose is het bewijs dat er wat mis is bij hen en nu is het officieel. Ongeacht hun eerste reactie kunnen ze ook intense boosheid verdriet en spijt voelen. ADHD-ers overzien hun leven en beseffen de verloren tijd, verspilde kansen en onnodige worstelingen. Zoals een van mijn cliënten zei: het grootste deel van het weekend voelde ik verdriet en boosheid. Dit was een tijd, zei hij, van gemengde gevoelens. Deze gevoelens zijn allemaal logisch. Dit is het moment dat mensen hun ‘behandelteam’ samen stellen, teveel boeken over ADHD kopen (die ze niet uitlezen… neem dit niet persoonlijk), soms zelfhulpgroepen voor ADHD bezoeken. In deze fase zien mensen ADHD als oorzaak van alles dat in hun leven gebeurd. Dat is niet altijd juist. Later komen ze er achter dat ADHD het wel deels heeft ingekleurd.
Fase 2: aan de slag
Nadat het heftige gevoel van de diagnose is weggeëbd, is er werk aan de winkel. Het motto van deze fase is: Oké, nu weet ik hoe ik mijn leven beter kan maken. De heftige emotie van de opheldering van de diagnose ADHD wordt vervangen door een soberder gevoel van verantwoordelijkheid. Ze gebruiken de tips en trucs die ze hebben geleerd tijdens behandeling, zorgen dat ze de goede medicijnen krijgen, ze doen zelfonderzoek over de psychische kant van ADHD. Puzzelstukjes vallen op hun plaats. Ook al kan dit een positieve periode zijn, soms is dit de stilte voor de storm. De storm komt wanneer het moeilijk wordt en dan ebt het enthousiasme weg. Dat brengt ons bij de volgende fase.
Fase 3: overweldigd worden
De echte uitdaging komt nadat het enthousiasme wegebt en voordat de resultaten van consistent doorzetten zichtbaar zijn. Deze tijd ertussenin is het moeilijkst. Volwassenen met ADHD komen vaak achter de harde waarheid dat ze zelfs met goede medicatie nog steeds hard moet werken om te veranderen en deze gewenste veranderingen te behouden. Hier is het motto: “Pff, er is echt nog veel te doen, misschien was het leven beter zonder de diagnose.” Ze voelen zich mogelijk gefrustreerd als alles niet vanzelf beter gaat. Van sommige problemen hadden ze wellicht geen weet en in door dit inzicht hebben ze meer problemen dan oplossingen erbij gekregen. Ze zijn er waarschijnlijk achter gekomen dat medicatie niet alles oplost. De stress en eisen van het dagelijks leven belemmeren de perfect geplande plannen en strategieën. Terugvallen op oude gewoonten zijn normale neigingen in stressvolle tijden.Ik poog hopeloosheid tegen te gaan door cliënten vaak eraan te herinneren dat ze de simpele problemen allemaal al opgelost hebben. Grotere problemen hebben nu eenmaal meer tijd en inspanning nodig. Dus denk hieraan als je verleid wordt om je nieuwe gewoonten te laten varen en toe te geven aan pessimisme. Rome is niet op 1 dag gebouwd en om succes te boeken is meer tijd nodig.
Sommige mensen worden boos over de oneerlijkheid van het leven waardoor ze in deze toestand zitten. Ik snap die boosheid en wens hen een makkelijker leven toe. Maar helaas is het leven niet eerlijk. Iedereen heeft zijn eigen beperkingen, problemen, opofferingen en ergernissen. Slechte dingen overkomen iedereen. ADHD is een van de slechte kaarten die je hebt gekregen, maar waarschijnlijk heb je ook veel goede kaarten toebedeeld gekregen. Je moet misschien gaan werken aan het accepteren dat je dingen op een andere manier moet doen. Met behulp van strategieën, therapie en medicatie zodat je op je best functioneert.
Fase 4. Met acceptatie komt een vermogen om groter succes te creëren
Dat is de vierde en ook laatste fase: de touwtjes in eigen handen nemen. Mensen begrijpen na verloop van tijd hun ADHD beter en realiseren zich dat het een deel van hun leven is, maar niet hun hele leven. Het motto voor deze fase is: Ik kan dit, het is hard werken maar ik krijg er ook echt wat voor terug. ADHD-ers begrijpen dat ze aan sommige gebieden harder moeten trekken dan anderen, maar ze weten ook dat het harde werk zich uiteindelijk uitbetaald. Gezonde gewoontes gaan na verloop van tijd automatisch, waardoor deze minder inspanning vereisen. ADHD-ers herkennen imperfecties en weten dat ze soms tekortschieten. Ze accepteren dat het moeilijk is om in een in een tijd te leven waarin omgaan met informatie cruciaal is. Sommige ADHD-ers gaat dit makkelijker af dan anderen. Zie het als een ideaal om naar te streven. Echt succes is normaal gesproken een combinatie van het beter doen en het accepteren van fouten. Maar zie het in perspectief en lach er zelfs misschien om. Zo ziet echt succes eruit.