Hoewel het beter gaat is de trieste realiteit dat de meeste oudere ADHD’ers geen diagnose hebben of er voor in behandeling zijn. Dus als jij iemand bent die geleden heeft voordat je de juiste diagnose kreeg, dan bevind je je in goed gezelschap!
Waarom kregen veel mensen vaak verkeerde diagnoses? 1. ADHD is voor kinderen
Het kernprobleem is dat ADHD voor volwassenen een relatief nieuw concept is. Zoals die dingen nu eenmaal gaan vindt het langzaam zijn weg naar de behandelcentra. Het goede nieuws is dat we steeds meer leren over ADHD bij volwassenen. Maar het slechte nieuws voor ADHD’ers is dat we ook veel meer leren over andere aandoeningen en het is moeilijk om bij te blijven met alles.
Waarom krijgen zoveel ADHD’ers pas later een diagnose? De eerste reden is: ADHD is voor kinderen. Veel behandelaars zoeken niet naar ADHD als iemand de volwassen leeftijd bereikt. Dit heeft tot gevolg dat andere diagnoses of verklaringen worden gegeven. Zoals spanning, depressie, angst voor succes, passief agressief gedrag of destructieve neigingen zoals verslaving. Komen deze diagnoses u bekend voor?
Hoewel een ADHD’er natuurlijk heel gespannen kan zijn, betekent dit niet dat dit de hele diagnose omvat. Dus een belangrijk puzzelstukje mist als ADHD wordt genegeerd. Veel van de andere aandoeningen komen voort uit een leven lang worstelen met ADHD. Behandeling van de symptomen van ADHD zal dus maar een minimaal effect hebben.
Een andere conditie wordt opgemerkt (depressie, angst) maar ADHD gemist
Ik heb veel cliënten gezien die in de loop der jaren die meerdere psychiaters en therapeuten hebben gehad, maar geen juiste diagnose en effectieve behandeling kregen. Een tweede reden is dat andere condities ADHD maskeren. Patiënten kunnen in een staat zijn dat het ADHD symptomen verbergt. ADHD’ers verkeren vaker dan gewone mensen in de staat van een andere aandoening. Sommigen hebben de symptomen van angst en depressie soms zo sterk dat ze aan de officiële criteria voldoen voor een diagnose en sommigen hebben de lichtere vorm. Als je ADHD onbehandeld is dan wekt het geen verbazing dat je depressief of gespannen bent. Helaas kan de staat waarin iemand verkeert een kluwen van symptomen hebben die maar moeilijk ontrafeld kunnen worden. Is iemand snel afgeleid omdat ze gespannen is of omdat ze ADHD heeft? De professional ziet misschien de andere conditie in plaats van de ADHD en daarom wordt alleen die andere conditie behandelt. De behandeling zal waarschijnlijk niets doen voor de ADHD, maar zal waarschijnlijk wel werken voor de andere conditie. De ironie is dat de behandelaar door de progressie denkt dat het probleem depressie of spanning is. Dus hij kijkt niet verder ondanks dat de cliënt niet de volledige progressie maakt die je zou verwachten. Het is de menselijke natuur dat we vinden waar we naar zoeken. Als de behandelaar naar depressie en spanning zoekt en niet aan ADHD denkt, dan worden alleen de meest duidelijke gevallen van ADHD gevonden. Behandelaars overwegen vaker ADHD bij het stellen van een diagnose door toename van bewustzijn voor ADHD onder volwassenen. Ook als er symptomen zijn van een andere aandoening.
De behandelaar kent ADHD voor volwassenen niet
Nog een andere oorzaak is dat dokters soms niet echt weten wat ADHD voor volwassenen is. Als ze niet bekend zijn met hoe ADHD werkt bij volwassenen dan zullen ze het helaas niet vinden. Als iemand de verkeerde karakteristieken gebruikt om een diagnose te stellen is het onzeker of die dokter het er uitfiltert als iemand een bepaalde conditie heeft.
Een voorbeeld
Als een behandelaar zoekt naar het stereotype kenmerk ‘hyperactiviteit’ voor jongens met ADHD, dan mist hij de ADHD’ers met vooral onoplettendheid of de volwassenen die over zijn over zijn uitgesproken onrust is gegroeid.
Omdat je succesvol bent, denkt de behandelaar niet aan ADHD.
Een ander iemand uit de ADHD supportgroep die ik run, kreeg te horen dat ze geen ADHD kon hebben omdat ze haar studie goed heeft afgerond en dus zich goed moest kunnen concentreren. Wat hij niet zag was dat deze vrouw twee keer zo hard moest werken als haar klasgenoten om bij te blijven. Ze was voortdurend uitgeput en liep over van stress. Ze was succesvol maar ze moest er voor lijden. Zoals het voorbeeld met deze vrouw illustreert lukt het sommige ADHD’ers om succesvol te zijn, ondanks hun ADHD. Succes betekent niet dat je niet aan de diagnose voldoet. Het betekent dat je met bepaalde hele sterke eigenschappen je ADHD compenseert. Bijvoorbeeld door hoge intelligentie, sterke werkmentaliteit, charisma of een omgeving die je steunt.
Sommige mensen doen het goed in een bepaald deel van hun leven en worstelen in een ander deel van hun leven. Iemand met ADHD kan het goed doen op het werk als hij een goed systeem heeft, maar zijn huis en persoonlijke leven kan een chaos zijn. Ook wordt ADHD soms gemist omdat ondanks ADHD iemand succesvol is…totdat zijn omstandigheden veranderen. Dan ontstaan er moeilijkheden en komen de zwakheden vol in het licht. Bijvoorbeeld door een scheiding van een goed georganiseerde partner of ouders die de jong volwassene op de rails hielden. Dit laatste zie je vaak bij studenten die verdrinken in de structuurloosheid van het studentenleven. Dat heeft iedere student, maar veel ADHD’ers komen meteen ernstiger in de problemen door verleidingen en organisatieproblemen. ADHD’ers moeten waarschijnlijke veel langer en harder werken voor dezelfde successen. Hij moet vroeger komen en later weggaan om dezelfde hoeveelheid werk gedaan te krijgen. Dit gaat goed totdat hij kinderen heeft en de extra tijd niet meer aan werk kan besteden.
De uitgesproken hyperactive en impulsieve springt er niet zo uit
De officiële criteria schrijven voor dat symptomen van ADHD teruggaan tot de kindertijd. Als de symptomen niet voorkwamen moet een andere diagnose worden gemaakt. Helaas waren niet bij alle ADHD’ers de symptomen zo sterk aanwezig in hun vroege leven. Dit betekent niet dat de symptomen er niet waren, maar niet overduidelijk. Intelligente ADHD’ers die minder hyperactief waren hebben het op school goed gedaan, zelfs als leraren dachten dat ze beter konden. Dit komt omdat de symptomen van onoplettendheid zich in alle rust voordoen, heel anders dan de luidruchtige symptomen van de hyperactiviteit. Het onoplettende kind houdt bijvoorbeeld minder goed de aandacht vast, maar is niet luidruchtig in de klas. De leraar ziet misschien niet dat hij aan het dagdromen is. Er werd in 1999 op een conferentie een grap gemaakt door een spreker die zei dat hyperactieve kinderen zo hoorbaar en zichtbaar verschillen van andere kinderen, dat de schoolconciërge ze nog de diagnose kan geven. Voor de hyperactieve studenten biedt hoge intelligentie geen bescherming tegen slechte timemanagement, zelfcontrole en inschattingsvermogen. Het probleem is dat de hoogintelligente ADHD’ers wel weten wat ze moeten doen, maar ze zijn niet in staat om dat consistent te doen. Ze kunnen zichzelf daarin niet vertrouwen. Maar dat hoeft geen probleem te zijn voor studenten op een zeer gestructureerde school. De impulsiviteit spring er niet zo uit als leraren en het systeem de ADHD’er overeind houden. Dit bewijst het voorbeeld van een eerstejaarsstudent, een prototype ADHD’er. Ondanks zijn ADHD haalde hij goede cijfers en deed hij het prima op zijn school met kleine klassen en veel persoonlijke aandacht en sturing. Zijn moeder hield zijn huiswerk in de gaten en als hij een keer uit de ban sprong, werkte hij zich er uit en kreeg hij tijd om iets in te halen. Toen hij naar de universiteit ging kwam zijn impulsiviteit aan het licht en werd hij van de universiteit gestuurd. Hij bezat de vaardigheden niet om het daar goed te doen.
Voor 1980 geboren: dan zijn je worstelingen vaak aan andere zaken geweten
Een andere reden dat ADHD wordt gemist is omdat andere verklaringen worden gebruikt. Zelfs als de worstelingen overduidelijk zijn. Er waren tijden dat ADHD niet werd gediagnosticeerd, zelfs niet bij kinderen of je moest extreem hyperactief zijn. Mensen die voor 1980 geboren zijn hebben zeker geen diagnose gekregen. Dus andere redenen werden gebruikt om de problemen en het gedrag te verklaren. Dit is zeker zo als een van de ouders ook ADHD heeft, waarschijnlijk ongediagnosticeerd, en dat is verklaarbaar als je bedenkt dat ADHD sterk genetisch bepaald is.De worstelingen van het kind kunnen worden vergoelijkt met: ik was hetzelfde toen ik die leeftijd had en alles is uiteindelijk goed gekomen. We hoeven er niets aan te doen. Uitgerekend dit type ouders is nog minder tolerant tegenover de ADHD van hun kind. Waarschijnlijk door hun eigen pijnlijke verleden. Ze houden vast aan vastgeroeste overtuigingen, zelfs als het niet werkt.
Laatste oorzaak: De behandelaar gelooft niet in ADHD
De laatste reden waarom ADHD wordt gemist is omdat zogenaamd iedereen ADHD heeft tegenwoordig. Iedereen heeft een beetje ADHD en laten we ons er verder geen zorgen over maken. Een cliënt vertelde dat haar dokter het bestaan van ADHD compleet ontkende en haar lijden daaraan wegwuifde. Hij weigerde haar ook medicatie. Wat hier gebeurt is dat mensen zonder ADHD hun eigen ervaringen opleggen aan mensen met ADHD. Iemand die ook wel eens iets vergeet vergelijkt zich met een ADHD’er die voortdurend en bijna dagelijks dingen vergeet. Of iemand heeft moeite om zijn financiën bij te houden en raakt rekeningen kwijt waardoor hij aanmaningen krijgt. Hij krijgt het advies van een behandelaar om niet zo veel krediet op zijn creditcard te nemen. Een echte diagnose maakt echt uit en kan soms lang duren.