Geluk creëer je door sommige dingen beter te doen en van andere zaken gewoon te accepteren dat je ze niet kunt
Verander het mogelijke, accepteer de rest: acceptance and commitment
Ik was onlangs een dag te gast bij de opleiding ACT: Acceptance and Commitment Therapy en had daar een enorm inspirerende middag. Ik houd echt van ACT. Ik ben het eens met de principes ervan.
De twee principes van Acceptance and Commitment Therapy
Acceptance and Commitment Therapy is gebaseerd op twee principes:
- Accepteer de wereld zoals hij is en niet zoals hij zou moeten zijn.
- Leef een leven dat overeenkomstig is met je waarden.
Verander wat je kunt en accepteer de rest
In mijn werk met cliënten en ook in mijn auteurschap is mijn principe: ‘Verander wat je kunt en accepteer de rest.’ Dit principe geldt voor alle cliënten. Het is ook het principe dat ik in mijn eigen leven probeer na te leven. Veranderen wat je kunt betekent dat je je uiterste best probeert te doen in het leven. Met de nadruk op proberen. Probeer jezelf te dwingen om de juiste dingen op het juiste moment te doen.
Als je wat wil bereiken moet je zoeken naar een manier die bij je past
Neem de verantwoordelijkheid als er door een fout van jou iets mis gaat. Probeer uit te vinden wat er misging en probeer het de volgende keer anders te doen. Als ADHD een belemmering is voor iets dat je wilt bereiken, zorg dan dat je je ADHD beter onder controle krijgt. Werk met een hulpverlener om betere en ADHD-vriendelijke gewoontes onder de knie te krijgen. Werkt het niet met deze hulpverlener, kies dan een andere.
Blijf je consequent inspannen en het gaat je wat opleveren
Je kiest er niet voor om ADHD te hebben, maar je kunt er iets aan doen. We kunnen niet kiezen hoeveel resultaat we behalen met onze inspanning, maar we kunnen wel bepalen hoeveel energie we erin steken. De wereld zal niet altijd met je meewerken en soms keert geluk zich tegen je, maar als je je consequent blijft inspannen komt er uiteindelijk een mooi resultaat. Dat is het aandeel dat je kunt hebben. Dat is het deel dat in de meeste boeken en presentaties over ADHD naar voren komt. Dat zijn de hoofdstukken in ADHD-boeken met de tips om beter georganiseerd te worden.
Tips en strategieën om goed genoeg te functioneren
Jullie hebben vast wel eens een dergelijk boek over ADHD gelezen. Die dingen zijn belangrijk en ik doe mijn best om die strategieën door te geven, omdat de harde werkelijkheid is dat mensen van jou verwachten dat je het werk gedaan krijgt, of je nou ADHD hebt of niet. Je moet een functionerende werknemer zijn, een goede partner, een vriend enzovoort. Niet perfect maar wel goed genoeg.
Accepteren wat je niet kunt veranderen is net zo belangrijk
Het nadeel van te veel nadruk op het veranderen, is dat je vergeet dat acceptatie van wat je niet kunt veranderen net zo belangrijk is. De waarheid is dat we nooit een perfect leven zullen hebben. We zullen nooit een dag beleven waarin we geen fouten maken. Accepteren wat je niet kunt veranderen komt aan de orde als je niet in staat bent om het beter te krijgen.
ADHD-momenten horen er nu eenmaal bij
Als je ADHD hebt, dan heb je je ADHD-momenten. Die heb je ook als je geen ADHD hebt, maar dan minder vaak. Je zult niet blij zijn met die ADHD-momenten , maar acceptatie vraagt niet om er gelukkig over te zijn, maar om ze te accepteren zonder jezelf te straffen of koppig aan een idee vast houden dat dingen anders zouden moeten zijn. Het heeft geen zin om van jezelf te eisen dat je op de een of andere manier nooit meer ADHD-momenten zult hebben.
Het effect op je eigenwaarde
Voor de meeste mensen met ADHD is het effect op de eigenwaarde het meest pijnlijk. Na een leven waarin ze het gevoel hebben dat ze meer ellende te verduren krijgen dan andere mensen, en dat is ook zo bij de meeste ADHD’ers, dan zien ze zichzelf als defect. Ze denken dat ze horen bij de mensen die het altijd verknallen. Sommige ADHD’ers geven zichzelf de schuld en worden daar depressief van. Anderen geven de wereld de schuld en worden defensief en boos op alles en iedereen. De meeste mensen wisselen tussen deze twee.
Stop liever je energie in acceptatie in plaats van boosheid en/of depressie
Het doel is dus om snel je fouten van je af te kunnen zetten. In plaats van heel veel tijd besteden aan jezelf beroerd te voelen, defensief, boos, of wat dan ook, ga je acceptatie vinden in het gegeven dat je meer fouten zult maken zonder dat je wordt overspoeld door de wens dat het anders zou moeten zijn. Je doet je best om het goed te doen, maar soms komt een fout voor, het gebeurt. Je er slecht over voelen is een optie. OK, het is geen optie, dat is wat gebeurt. Je slecht voelen over je slecht voelen is wel een optie! Met andere woorden; je accepteert dat je fouten maakt, je daardoor slecht en gefrustreerd voelt. Laat het daar dan bij. Straf jezelf niet omdat je jezelf slecht vindt als mens vanwege een fout. Wees een beetje tolerant naar jezelf en zie dat het negatieve gevoel voorbij zal gaan en dat je niet te lang blijft hangen in je negatieve gevoel.
Hoe reageren mensen op jouw ADHD-momenten?
Sommige mensen kunnen niet begrijpen hoe je ADHD je in de weg zit om consistent te zijn. Het is goed om je af te vragen hoe jouw ADHD-momenten overkomen op andere mensen. Met andere woorden: ‘Hoe schatten mensen jouw intenties in wanneer ze je acties verkeerd interpreteren?’ Als je iets doet of vergeet te doen waardoor iemand ontdaan is, bied dan je excuus aan.
Het is niet jouw taak om ervoor te zorgen dat iedereen om je heen gelukkig is
Maar er is wel een grens. Het is niet jouw taak om ervoor te zorgen dat iedereen om je heen gelukkig is. Sommige mensen kunnen niet begrijpen hoe je ADHD je in de weg zit om consistent te zijn in wat je beoogt te doen en wat daar uiteindelijk van terecht komt. Ze maken het jouw probleem dat jouw acties perfect en consistent moeten zijn zodat zij blij met je kunnen zijn. Trap niet in deze valkuil!
Niet alleen jij beschikt over de kracht om je ADHD-momenten te accepteren, de ander ook
Er komt een punt waarbij de andere partij verantwoordelijkheid moet nemen om te zorgen voor een betere situatie. Er komt een punt dat die mensen voor hun eigen geluk verantwoordelijk zijn en de verwachting moeten laten gaan dat jij je kunt omvormen tot iemand aan wie je nooit merkt dat je ADHD hebt. Ze moeten accepteren dat je hen op sommige momenten interrumpeert, onder grote drukte opeens weer meer vergeet enz. Niet dat ze daar blij om moeten zijn om geïnterrumpeerd te worden, maar ze kunnen ervoor kiezen om er niet ongelukkig van te worden. Acceptatie is de beste weg om te volgen. Het is inderdaad een probleem om deze persoon te interrumperen. Dat betekent niet dat jij het probleem bent of dat het alleen jouw probleem is om er iets aan te doen.
Waar liggen jouw waarden?
Eén van de lessen die Acceptance en Commitment Therapy ons leert, is om onze eigen waarden te gebruiken als gids om de weg te vinden in de chaotische, complexe, frustrerende en rommelige wereld. Het doel is om een midden te vinden tussen jouw waarden en de mensen waar je mee te maken hebt. Waar leg jij de grens in sommige situaties? Je begeeft je op glad ijs om dat middelpunt te vinden. Soms sla je te ver de ene weg in, dan weer sla je ver de andere weg in. Dat is OK, dat hoort bij het proces om je weg te vinden.
Het is een kwestie van balans blijven zoeken
Het echte doel is om balans te zoeken en niet zo zeer het bereiken ervan. Leven is een continue fluctuerend proces, dus wat we voor vandaag uitvinden kan morgen anders zijn. Als wat voor persoon zie jij jezelf graag? Wat voor soort leven zou je graag leven? Wat voor leven zou je graag leiden binnen de grenzen van wat mogelijk is? Als voorbeeld: een trainer gaf aan dat zijn doel is om de beste vader te zijn die hij kan zijn. Hij zal het nooit bereiken, want het kan altijd iets beter. Dat is iets waar hij naar streeft en naartoe werkt. Dit streven is meer een inspanning dan het resultaat. Maar het streven is geweldig!
Dank voor je aandacht!