Veroordelende mensen beschermen hun eigen wereldbeeld. Daarin is geen plaats voor ADHD waarin complexe problemen om doordachten oplossingen vraagt.
‘Te laat zijn is een keuze, en op de tweede stond: Dikke mensen eten te veel.’
Veroordelende mensen beschermen hun eigen wereldbeeld. Daarin is geen plaats voor ADHD waarin complexe problemen om doordachten oplossingen vraagt. Het is verleidelijk om te denken dat problemen in het leven kunnen verdwijnen met snelle en gemakkelijke oplossingen, maar om succes te hebben zijn vaak doordachte oplossingen nodig voor complexe problemen.
Pas geleden reed ik langs een auto waar twee opvallende bumperstickers op waren geplakt. Op de eerste stond: Te laat zijn is een keuze, en op de tweede stond: Dikke mensen eten te veel. Mijn eerste gedachte was: Nou, wat een simplistisch idee, waarmee ik bedoel dat ik niet kan zeggen wat ik echt dacht, dus daarvoor moeten jullie maar je fantasie gebruiken. Maar de weinig subtiele teksten op de bumperstickers zette me aan het denken over deze manier van redeneren. Wie zijn deze veroordelende mensen?
Simplistisch en oordelend denken zoals op deze bumperstickers, is destructief op verschillende niveaus.
Het is bij deze mensen de overtuiging dat het leven simpele oplossingen heeft, en dat wij die gewoon moeten uitvoeren. Het is de Nike-slogan Just do it, maar dan toegepast op meer dan alleen een stuk gaan rennen. Er is geen gebrek aan bedrieglijk simpele oplossingen, denk aan verkiezingstijd. Simplistisch en oordelend denken zoals op deze bumperstickers, is destructief op verschillende niveaus. Het eerste probleem is dat dit simplistisch denken gewoon nergens op slaat. Dus laten we de eerste bumpersticker nemen, waar te laat komen zogezegd een keuze is. Hoe komen deze veroordelende mensen aan hardnekkige opvattingen? Waarom zou iemand ervoor kiezen om te laat te komen? Maakt dit zijn leven beter? Wint hij hier vrienden mee en beïnvloedt het mensen? Hoe heb je voordeel bij te laat komen? Tenzij je passief-agressief bent en wraak op iemand neemt door hem te laten wachten? En als je inderdaad passief-agressief bent, dan is er wellicht ook een betere manier om daarmee om te gaan. Waarom zou iemand ervoor kiezen om te laat te komen? Werkt het niet bijna altijd beter om op tijd te zijn?
Wat doet dit simplistisch denken voor deze oordelende types? Wat levert het ze op?
Gezien het feit dat mensen met ADHD vaak opmerkingen krijgen in de trant van deze bumperstickers, dacht ik dacht het zou helpen om te onderzoeken waarom sommige mensen zo denken, zodat je het beter kunt begrijpen en je je misschien een deel ervan wat minder persoonlijk aantrekt wat je van deze veroordelende mensen om je heen krijgt. Wat doet dit simplistisch denken voor deze oordelende types? Wat levert het ze op? Sommige mensen vinden het moeilijk om niet op deze manier te denken. Ze zijn rigide in hun manier van naar dingen kijken, en neigen naar zwart-wit-denken. Als iets niet zwart is, moet het wel wit zijn. Als het niet wit is, moet het wel zwart zijn. Als het niet goed is, moet het wel slecht zijn. Dat zijn je enige twee opties. Uitleggen dat sommigen mensen problemen hebben met omgaan met tijdsindeling en planning van activiteiten, bevat veel te veel grijs. Ze kunnen niet geloven dat als mensen niet op tijd komen dat niet doen uit een verlangen om te laat te komen maar omdat ze hun ativiteiten slecht plannen. Dit is het bedrog van totale controle. Deze mensen denken graag dat ze totale controle hebben over wat er met ze gebeurt, en daarom hebben alle anderen dat ook.
De beloning voor controlfreaks is dat het de zorg wegneemt over wat er mis zou kunnen gaan.
Als je totale controle wilt hebben, ben je verantwoordelijk voor alles wat er met je gebeurt. Dit brengt duidelijk de enorme last met zich mee dat je van tevoren zeker moet stellen dat alles goed uitpakt. Al deze moeite wordt aangestuurd door het fundamentele idee dat als iets anders loopt of mis gaat, dit betekent dat je een slecht mens bent. De beloning voor controlfreaks is dat het de zorg wegneemt over wat er mis zou kunnen gaan. Pas als je alles tot de puntjes hebt voorbereid en je jezelf overtuigt hebt dat er niets mis kan gaan, dan kun je je ontspannen. Dan ben je goed, of dat is tenminste wat jezelf vindt.
Het idee dat er geen definitieve goede of slechte antwoorden zijn betekent dat je er niet geheel zeker van kunt zijn dat jouw manier de enige goede manier is. Dat zou op zijn beurt weer betekenen dat je iets onvoorziens overkomt, en dat betekent voor de controlfreak dat hij slecht is. Liever dan het volgen van een paar simpele regels voor het leven, moet je meer nieuwe keuzes maken die soms tegenstrijdig zijn. En je moet accepteren dat andere mensen andere keuzes kunnen maken die voor hen werken, zelf als je het niet begrijpt. Dit vraagt veel meer mentale inspanning. Het is niet alleen vermoeiender, maar het geeft je ook geen gevoel van morele zekerheid.
Als je een gelukkig en voldaan leven leidt dat in strijd is met hun regels van hoe mensen zich zouden moeten gedragen, doet dit afbreuk aan hun regels.
Dus als zo iemand een persoon tegenkomt die niet dezelfde levensideeën heeft, maakt dat hem angstig. Waarom doet deze persoon niet wat hij zou moeten doen? Als je een gelukkig en voldaan leven leidt dat in strijd is met hun regels van hoe mensen zich zouden moeten gedragen, doet dit afbreuk aan hun regels. Misschien zijn deze regels per slot van rekening toch niet de beste levenswijsheid.
Daarom kunnen zij hun eigen regels intact houden door de ander zich slecht kunnen laten voelen over die andere manier van leven. Door dat te doen voelen zij zichzelf zeker over hun goedheid. Het universum blijft overzichtelijk. Dus het bezorgen van een schuldgevoel is voor deze rigide mensen eigenlijk een manier om zich minder angstig te voelen. Sommige mensen hebben bijna absolute zekerheid nodig om zich gerust te voelen. Vaak zijn deze mensen beinvloed door mensen met een soortgelijke mindset. Er is een goede manier om dingen te doen, en elke andere manier is fout. Er is erg weinig ruimte voor verschil van mening of zelfs individualiteit. Het is de my way or the highway-benadering in extreme vorm.
Een kind dat opgroeit in dit soort huishouden leert heel snel dat het veilig is om in de pas te lopen, en dat in de pas lopen de enige veiligheid is. Opstandigheid of zelfs alleen maar tekortschieten wordt hard bestraft. Omdat de highway als kind geen optie is, is de enige optie om het te doen op de manier van de ander. Als je in de pas loopt, gaan dingen goed.
Wat jij doet omdat je ADHD hebt maakt hen nerveus en ze proberen zich minder angstig te voelen.
Dus als je een van deze rigide, oordelende en veroordelende mensen tegenkomt, onthoudt dan waardoor hun kritische houding gedreven wordt. Wat jij doet maakt hen nerveus en ze proberen zich minder angstig te voelen. Ik begrijp het verlangen, maar wat zij niet beseffen is dat er een andere optie is; dat ze jou niet hoeven te veranderen om te veranderen hoe zij zich voelen. Het is mogelijk om te veranderen hoe we ons over iets van binnen voelen zonder te veranderen wat er aan de buitenkant – in de werkelijkheid- gebeurt. Het is niet jouw taak om ervoor te zorgen dat iemand anders zich beter voelt, maar dezelfde les is van toepassing op jou. Het is mogelijk om je goed te voelen over jezelf, als je een fout maakt. Geef het toe, biedt herstel aan en leef verder. Je kunt jezelf van binnen goed voelen, zelfs als die ander nog steeds van streek is; het is niet per se aan jou om hun ongeluk op te lossen, zeker niet ten koste van je eigen geluk. Dus ik denk dat de grote les die we hier allemaal kunnen leren, is dat de persoon die oordelend is – die we allemaal op enig punt weleens zijn – vaak de persoon is die op emotioneel vlak de hoogste prijs betaalt. Het is beter om te focussen op veranderen hoe we ons voelen dan proberen te veranderen wat de ander doet.
Dank voor je aandacht!