De meeste mensen met ADHD weten wat ze moeten doen, ze weten ook hoe ze het moeten doen, ook realiseren ze zich waarom het goed is om te doen en ten slotte begrijpen ze ook heel goed wanneer ze dat het beste kunnen doen.
Dat is echter het makkelijke gedeelte.
Waarom je niet gewoon stabiel kunt doen wat je wil doen
De kunst is natuurlijk om je taken en verantwoordelijkheden daadwerkelijk en consequent te doen en vol te houden. Documenten invullen en indienen is in essentie niet moeilijk, maar ervoor gaan zitten en doorzetten tot het gedaan is, is dat wel. Naar de supermarkt gaan is over het algemeen makkelijk, maar ernaartoe gaan vóórdat de koelkast leeg is al moeilijker. Het is makkelijker om mensen te vertellen wat ze moeten doen dan zelf je eigen adviezen om te zetten in acties.
Onze dag wordt steeds onderbroken door kleine taakjes.
Alle complexiteiten van het dagelijkse leven zitten in de weg om je activiteitenlijst uit te voeren. Stel, je wilt de belastingpapieren invullen. Je wordt voortdurend onderbroken voor je werk, kinderen, boodschappen doen etc. Weten dat je belastingaangifte voor 1 april gedaan moet zijn wil niet zeggen dat het je ook lukt.
Zoals gezegd, Onze dag wordt steeds onderbroken om dingen te doen als kinderen van school halen of een telefoontje van je ouders aanhoren etc. Je kunt zoveel verstand hebben van iets dat je er wel over kunt adviseren aan anderen maar moeite hebt om het zelf voor elkaar te krijgen. ADHD doet dat soort dingen met je.
Het moeilijkheid is om toe te komen aan de taak
ADHD-ers kunnen vaak boos worden op zichzelf omdat ze zoveel moeite hebben met iets wat ogenschijnlijk makkelijk zou moeten zijn. Soms is de uitdaging niet het uitvoeren van de taak zelf, maar de uitdaging is juist om er op die dag voor te zorgen dat je toekomt aan die taak. Je moet je er toe dwingen om op een drukke dag met veel verschillende dingen te doen, je aandacht te houden bij die belangrijke taak en het niet halverwege de dag te vergeten omdat je met andere dingen bezig bent gegaan.
Je raakt verveeld bij het doen van de taak en weet het niet te voltooien
Soms is de verveling het probleem. Veel taken in het leven zijn vrij makkelijk, maar ook echt saai. Zoals: papierwerk doen voor verzekering, invullen van de meterstand, rekeningen betalen, het gras maaien en het uitruimen van de vaatwasser. ADHD-ers weten wel dat ze het moeten doen, maar hebben moeite om het te doen. De uitdaging is om tegen de verveling te vechten en dan ook echt beginnen en doorgaan met de geestdodende activiteiten tot ze gedaan zijn. Het gaat hier voornamelijk om het beheersen van je verveling.
Omdat je met verschillende taken tegelijkertijd bezig bent krijg je er een aantal niet af
Andere keren is het moeilijke gedeelte om veel dingen tegelijkertijd te moeten doen, het jongleren. Bij taken die niet zo saai zijn gaat het er vaak om dat je ze niet vergeet en vooruit plant, zodat je ze op het juiste moment kunt doen. Het is net zoals een bal in de lucht gooien, die vang je makkelijk op. Maar als je ondertussen met vijf andere ballen aan het jongleren bent is het een stuk moeilijker. Voor veel ADHD-ers voelt het alsof ze hun hele leven met 10 ballen moeten jongleren, terwijl ze maar 4 ballen aankunnen. Dus blijven ze rondspringen en gooien.
ADHD-ers nemen ook niet het Ho Stop-moment – een moment om je opties na te lopen en na te denken over je planning. Dus belangrijke taken worden vergeten, terwijl triviale taken volbracht worden. Het is niet dat ADHD-ers niet goed zijn in het vangen van een bal, het is het feit dat ze er niet vijf in de lucht kunnen houden.
Je bent goed in de taak maar het consequent volhouden is moeilijk
Als je ADHD samenvat zie je allerlei tegenstrijdigheden. Mensen met ADHD kunnen van alles wel een keer op de goede manier doen, maar de meeste dingen in het leven moeten consequent volgehouden worden over langere tijd, vooral de saaie dingen als klusjes aan huis, schoonmaken, of rekeningen betalen.
Het energiebedrijf zal het meteen zien als er 1 betaling niet voldaan is. ADHD-ers voeren sommige taken heel goed uit, maar andere taken niet. Of ze houden het niet vol om een taak op een vast moment uit te voeren. Dit betekent dat ze een bijzondere taak soms goed uitvoeren, zoals alle was achter elkaar doen. Maar meestal lijkt het alsof de berg vieze was de mand op wil eten. Of ze kunnen een nieuwe activiteit goed doen, maar na verloop van tijd is de interesse weg als de nieuwigheid eraf is.
Helaas kan het tegen je werken als je soms wel je taken goed doet en soms niet
Ik had bijvoorbeeld een cliënt die de beste verkoper was in een bedrijf, toen hij begon. Maar na een paar maanden, toen het enthousiasme weg was weggeëbd, was hij een van de verkopers die het minst presteerde. Wat zijn baas natuurlijk verbaasde. Helaas kunnen de goede prestaties die af en toe behaald worden het meest vernietigende bewijs tegen ADHD-ers zijn, omdat het wordt gezien als bewijs voor hun capaciteiten. Als ze slecht presteren wordt gezegd dat het aan hun houding ligt, en niet aan hun kwaliteiten. Wat ze zich niet realiseren is dat de vaardigheid om consequent dingen vol te houden over een langere periode en onder verschillende omstandigheden ook een talent is. Bijvoorbeeld rekeningen uitschrijven en enveloppen likken is niet moeilijk, maar je iedere maand je dat op de juiste dag te herinneren om het te doen, is best moeilijk.
Bij een diagnoseonderzoek voor ADHD zoeken veel artsen naar inconsequenties in het functioneren van iemand.
Bij een diagnoseonderzoek voor ADHD zoeken veel artsen naar inconsequenties in het functioneren van iemand. Iemand die geen probleem heeft om onderhoudsactiviteiten als administratie vol te houden heeft waarschijnlijk geen ADHD. Om te slagen in het leven gaat het er niet om een paar dingen heel goed te kunnen, maar juist om meerdere dingen redelijk te kunnen en dat je het ook kunt volhouden.
Succes wordt bereikt door duizend kleine dingen per dag te doen, duizend dagen achter elkaar. ADHD-ers hebben problemen met om de dingen die vrij makkelijk zijn om te doen ook daadwerkelijk te doen. Je moet je dus herinneren dat je een taak moet doen, vervolgens zal je de benodigdheden bij elkaar moeten hebben liggen (denk aan de rekeningen) en dan moet je ze ook daarna daadwerkelijk verwerken en niet stoppen tot alles af is.
Ik leg in de aflevering over de uitvoerende functies zo exact mogelijk uit waarom ADHD-ers zo veel moeite hebben met details en zo veel problemen hebben om consistent te presteren.
Ook zal ik het in de komende afleveringen hebben over verschillende strategieën die je helpen om consistenter te zijn in de dingen die je moet doen.