Waarom vergeten ADHD-ers zo vaak om de ingrediënten terug in de koelkast te leggen als ze broodjes hebben gemaakt? Je hebt er wel aan gedacht om alles op te ruimen en je hebt je voorgenomen om dat te doen als je sandwich opgegeten is, maar na het eten van je sandwich dook je met je aandacht in iets anders, en zijn je gedachten nooit meer teruggekeerd naar het opruimen van de etenswaar.
Waarom vergeten mensen met ADHD zo vaak om met hun gedachten terug te cirkelen?
Familieleden vinden dit verschrikkelijk. Vooral als je ook nog de kastdeuren open hebt laten staan. Wat gebeurt hier? Waarom vergeten mensen met ADHD zo vaak om met hun gedachten terug te cirkelen. Ik ben hier al een tijdje mee bezig en het is een fenomeen dat me niet loslaat. Ik weet dat mijn cliënten met ADHD dit soort situaties vaak beschrijven. En de familieleden weten zeker dat ze het opgemerkt hebben. Signaleren was het makkelijke gedeelte. Maar het kostte langer om er achter te komen waarom ADHD-ers dit doen. Waar het op neer komt zijn de processen in het werkgeheugen en prospectief geheugen.
Verklaring: Prospectieve geheugen
Werkgeheugen is proces van herinnering in het moment.
Als je de sandwich wilt maken en de koelkast open maakt zorgt het werkgeheugen dat dat je weet welke etenswaren je zoekt en weet welke ingrediënten je uit de koelkast hebt gehaald. Dit werkt geweldig tot dat je door een andere gedachte wordt overvallen of iets of iemand je afleidt. Het kan zijn dat je de mayo vergeet uit de koelkast te halen. Of je hebt de mayo er uit gehaald maar je kunt het je niet herinneren dat je die al op tafel hebt gezet. Dat is werkgeheugen.
Prospectief geheugen komt voort uit werkgeheugen.
Dit is de mogelijkheid om je te herinneren iets te onthouden. Dat betekent dat je een moment uit de tijd meeneemt naar een toekomstig moment. Bijvoorbeeld door je te herinneren dat je na lunch iemand moet bellen. Prospectief geheugen onthoudt dit en zendt een herinnering op het juiste moment. Voor lunch je dit herinneren is te vroeg en na het avondeten waarschijnlijk te laat.
Mensen met ADHD zijn zwakker in prospectieve geheuegen
Het ligt voor de hand dat het managen van deze twee vormen van geheugen heel belangrijk zijn om een complex leven in goede banen te leiden. Onderzoekers naar ADHD ontdekken dat mensen met ADHD zwak zijn op beide terreinen. Mensen met depressie, spanning, angst, slaapstoornis merken ook dat hun werkgeheugen en prospectief geheugen niet goed werken. Mensen met ADHD zijn niet de enigen die hier mee worstelen. Het betekent ook dat hoe meer je je mentaal en emotioneel overweldigd voelt, des te slechter je het gaat doen in het dagelijks leven. Dat maakt het een soort dubbele vuistslag.
Maar als je er voor kiest om eerst te eten dan moet je het idee vast houden om ingredienten nadien terug te leggen.
Laten we weer even terug gaan naar we mee begonnen en dat was het wegleggen van de lunchingrediënten. Sommige mensen leggen de ingrediënten terug voor ze gaan eten. Dat is slim. Maar als je er voor kiest om eerst te eten dan moet je het idee vast houden om alles nadien terug te leggen. Dat houdt in dat je dat idee vasthoudt ondanks nieuwe afleidingen zoals een telefoon die afgaat of een kind dat jengelt.
De nieuwe afleidingen zullen hard aan je aandacht trekken en de kans is groot dat het wegleggen van de spullen uit je werkgeheugen wordt gegooid als je focust op die nieuwe dingen. Het is niet zo dat de persoon met ADHD onverantwoordelijk is of egoïstisch. Ze stellen te veel vertrouwen in hun prospectief geheugen en onderschatten hoe sterk de nieuwe stimuli aan hun aandacht trekken. Het is een oneerlijk gevecht en de herinnering om het eten weg te zetten zal heel vaak verliezen van de nieuwe afleidingen.
Laat het alarm het voor jou herinneren
Wat is de oplossing? Hoe verminder je de frequentie van dit soort situaties? Een optie is om externe alarmen aan te zetten die je er aan herinneren aan belangrijke dingen. Bijvoorbeeld: pleeg het telefoontje na de lunch. Dat is beter dan te vertrouwen op je interne prospectief geheugen. Laat het alarm het voor jou herinneren, maar dan moet je wel je aanwennen om het alarm in te schakelen en niet geloven dat je het zelf wel kunt. En als het alarm gaat ook meteen daarop reageren en niet tegen jezelf te leren zeggen, ik doe dat straks wel. Want dat zul je waarschijnlijk niet doen.
Dus dwing jezelf de etenswaar terug te zetten, zelfs als de sandwich er verleidelijk uitziet en jij je nauwelijks kunt bedwingen om alvast een hap te nemen.
Wat betreft het opruimen van etenswaar zul je geen alarm zetten. Het beste is om tijdens of meteen na het maken van de lunch de spullen op te ruimen en pas daarna te gaan eten. Als je een sandwich voor je hebt staan en een hongergevoel hebt, zijn dat sterke impulsen om je te helpen herinneren om te eten. Het is makkelijker je dat te herinneren dan de cirkel terug te maken om de spullen op te ruimen na het eten. Dus dwing jezelf de etenswaar terug te zetten, zelfs als de sandwich er verleidelijk uitziet en jij je nauwelijks kunt bedwingen om alvast een hap te nemen. Het is makkelijker om terug te cirkelen als je de tijd niet lang gepasseerd is dan als het al even geleden is. Het is makkelijker om in de twee minuten dat het duurt om de sandwich te maken alles terug te leggen dan na de 10 minuten die het duurt om de sandwich op te eten.
Vertrouw niet meer op je prospectief geheugen dan het te vertrouwen is.