Ik wil heel graag dat ADHD-ers zich goed over zichzelf voelen, maar dat is simpeler gezegd dan gedaan. Als je doorziet hoe dit proces van het opbouwen van een negatief zelfbeeld werkt zul je grote delen van je verleden kunnen verklaren en helder voor je zien hoe door ADHD jouw eigenwaarde is aangetast.
We zitten zo in elkaar dat we ons goed voelen over de dingen die we goed doen en ons slecht voelen over de dingen die niet goed gaan.
Maar je zult ook inzien hoe het proces werkt om je beter over jezelf te gaan voelen. Nu volgen de twee dingen die er voor zorgen dat we afkomen van onze ons lage gevoel van eigenwaarde.
Ten eerste
We zitten zo in elkaar dat we ons goed voelen over de dingen die we goed doen en ons slecht voelen over de dingen die niet goed gaan. Mensen met ADHD of mensen met leerproblemen hebben een lagere ratio van dingen die goed gaan en een hogere ratio van dingen die niet goed aflopen dan ze zouden wensen. Door ADHD loopt er nu eenmaal meer spaak in je leven.
Over een heel leven gezien beïnvloed dat hoe jij je over jezelf voelt.
We krijgen onze eigenwaarde ook van wat we maken van de ervaringen die we opdoen in het leven.
Ten tweede
We interpreteren. We zijn mensen dus we interpreteren. We krijgen onze eigenwaarde ook van wat we maken van de ervaringen die we opdoen in het leven. In plaats van robotten zijn we menselijk en interpreteren we onze ervaringen en zoeken we uit wat die voor ons betekenen.
Daarbij speelt ook mee hoe anderen op ons reageren. Reageren ze positief op onze acties, of keuren ze onze acties af? Of vonden ze het niet belangrijk? Positieve feedback werkt beter voor ons gevoel over ons zelf dan negatieve feedback.
Daarbij is ook belangrijk wie er reageert. Je vrienden kunnen anders reageren op je acties dan je ouders of collega’s. Je bent aan je negatieve zelfbeeld gekomen omdat je veel negatieve feedback hebt gekregen en omdat er dingen zijn mislukt. Zo gaat dat meestal.
Wat dat betekent voor vandaag is dat er twee manieren zijn om eigenwaarde te verbeteren:
- Presteer beter. Dat helpt echt. Dat lukt je door controle te krijgen over je ADHD.
- Interpreteer de dingen anders. Zie de dingen uit het verleden door de bril van ADHD. Iets wat je hebt, maar waar je niet om gevraagd hebt. Daarom is het zo belangrijk dat je alles weet van ADHD. Maak er een studie van. Daarom is deze site er. Daarnaast kan therapie misschien ook iets voor je doen.
Het beste resultaat krijg je als je beide doet. Door aan je prestaties te werken en alles te leren over ADHD.
Waarom peptalks niet helpen
Sommige mensen denken dat wij ADHD-ers geholpen zijn met peptalk. Aardige dingen tegen iemand zeggen betekent niet zo veel als er geen goede ervaringen aan ten grondslag liggen. Dan zijn het eigenlijk loze woorden en zo gaat het bij ons ook voelen. Bovendien. Het vervelende van afhankelijk zijn van mensen die aardige dingen tegen je zeggen is dat het ongedaan kan wordt gemaakt door mensen die niet zulke aardige dingen tegen je zeggen. Dit brengt ons bij het concept van de zelf verdiende eigenwaarde.
De zelfverdiende eigenwaarde!
De zelf verdiende eigenwaarde is gebaseerd op daadwerkelijke successen die je hebt behaald in de uitdagingen van het leven. Uitdagingen die je bent aangegaan. Omdat het gebaseerd is op positieve ervaringen is het zwaar en gaat het opbouwen er van langzaam. Maar deze eigenwaarde is stabiel en duurzaam. Het zal niet zo snel meer van je afgenomen worden.
Het overkomen van tegenslag geeft ook blijvende eigenwaarde
Een uitdaging aangaan en tekortschieten is kortstondig een wak in eigenwaarde, maar leidt tot een grotere eigenwaarde als je als persoon overeind krabbelt en over de mislukte uitdaging heen stapt en weer iets oppakt. Het leven heeft obstakels. Er zijn altijd meer obstakels en ze worden groter als we ouder worden. Gelukkig worden we ook wijzer. Eigenwaarde is gebaseerd op dingen die daadwerkelijk bereikt zijn. Elk succes is een stap naar toekomstig succes. Dit geldt als je traint voor de marathon of je verderop wil komen met je werk of opvoeden van kinderen.
Het stap voor stap opbouwen van een succes is vaak moeilijk met ADHD
Helaas hebben ADHD-ers niet de ervaring om van een klein succes door te gaan naar een steeds groter succes. ADHD-ers hebben onderbrekingen in hun succes. En vaak zijn er die typische ADHD-ervaringen dat zelfs simpele dingen op een miraculeuze manier toch nog mis gaan. En dan komt dat knagende zelfverwijt: “hoe kon ik het zo verpesten voor me zelf?”Er is een relatie tussen succes en falen en de bereidheid tot het aangaan van kansen voor de toekomst. De inconsistentie in presteren maakt ADHD-ers onzeker over wat ze mogelijkerwijs aankunnen. Ze kunnen te wantrouwend worden tegen over zichzelf.
Zeg niet: leg je focus erop. Dat is nu juist het probleem
Dit betekent dat je een ADHD-er geen dienst bewijst als je hem zegt dat hij alles kan als hij zijn aandacht er maar op richt. Dat is nu een maal wat een ADHD-er juist niet kan. De mislukking doet veel meer schade dan de aardige woorden goed hebben gedaan. Na te veel van die aardige woorden te hebben gehoord van mensen met goede intenties maar zonder te kennis over ADHD kan het leiden dat iemand sceptisch wordt over al het bemoedigends dat tegen hem gezegd wordt. Het gaat er om dat je weet welke bemoedigingen je kunt geloven en wat wishful thinking is. Of om het anders te zeggen: welke uitdagingen zullen je overweldigen en welke strategieën heb je nodig om ze echt te laten gebeuren.
Geef jezelf de credits voor wat je goed doet en zet dat tegenover wat je slecht doet.
Voor iedereen is zelfkennis de basis van succes, want die geven aan welke uitdagingen je aankan en onder welke omstandigheden. Niet alleen om te beslissen wat je niet aanneemt omdat het niks voor jou is, maar ook om te weten onder welke omstandigheden je dingen het best kan doen om het daadwerkelijk gedaan te krijgen. Geef jezelf de credits voor wat je goed doet en zet dat tegenover wat je slecht doet. Zoals je tijdens het beluisteren van de reeks afleveringen, video’s en blogs op deze site wel hoort en ziet zijn er veel manieren om je zwakheden te ondersteunen met strategieën. Hoe harder je er aan werkt des te meer progressie kun je maken. Tegelijkertijd moet je ook accepteren dat je niet goed kunt worden in alles en dat sommige zwakheden blijven en je daar omheen zult moeten werken.
Geef jezelf de credits voor de dingen die je voor elkaar krijgt, zelfs als je de dingen heel anders doet dan de manier waarop zogenaamde normale mensen functioneren. Iedere cliënt die ik heb gezien heeft wel een aantal goede dingen verzonnen om dingen af te krijgen. Zelfs als ze niet begrepen waarom dit goede strategieën voor hen waren of hoe die strategieën goed waren voor hun ADHD. Als ze helpen om dingen af te krijgen zijn het goede strategieën.
Ik had een cliënt die nooit het goede stapeltje schoolboeken meenam naar zijn opleiding. Daarom nam hij al zijn boeken mee iedere dag. Het goede er aan is dat deze oplossing hem de hoofdpijn bespaarde van iedere keer de verkeerde spullen mee te nemen.
Dus straf jezelf nooit omdat je dingen anders doet. Zie het niet als het bewijs van je eigen minderwaardigheid. Zie het eerder als het bewijs dat je slim genoeg bent om effectieve strategieën te verzinnen. Hoe gemakkelijker je er over voelt dat je dingen op jouw manier mag af krijgen, des te groter is de kans dat je taak voor elkaar krijgt.