De meeste dokters beginnen met een lage dosering medicatie voor te schrijven. Dan blijven ze de dosering verhogen tot je voelt dat je de juiste dosering gevonden hebt om goed te functioneren.
Hoe bouw je een dosering op en wat ga je er van merken?
Je zult misschien geen effecten voelen van de begindosering maar dat betekent niet dat een hogere dosering niet zou werken. Een halve aspirine zal wellicht niet werken tegen hoofdpijn maar twee waarschijnlijk wel. Dus haak niet af. Wat ook kan is dat je de voordelen van de medicatie binnen een paar dagen ervaart en merkt dat die voordelen vervolgens weer verdwijnen. Als je goed reageert op de dosering die je neemt kun je na een paar dagen of een week naar een hogere dosering. Je ervaart dan opnieuw die eerste voordelen.
Stimulantia kun je vrij snel opbouwen, niet stimulantia langzaam
Sommige artsen, vooral huisartsen, zijn behoudend in de snelheid waarmee ze de dosering verhogen en wachten een maand voordat je omhoog mag met je medicijn. Voor de niet-stimulantia die zich aan je systeem moeten aanpassen is dat een verstandige keuze. Voor de stimulantia echter, die binnen een uur werken, is er geen reden om zo lang te wachten. Als er vervelende bijwerkingen zijn waarvan de dokter hoopt dat ze weg zullen gaan zal hij nog even wachten met het verhogen van de dosering en dat is dan ook een goede keuze. Maar als er geen bijwerkingen zijn verspil je tijd na die eerste week en kun je na een week gerust de dosering verhogen. Simpelweg gezegd verandert er niets na die eerste week of zo.
Bijwerkingen verdwijnen meestal maar niet altijd
Bij de verhoging van de dosering gaat het er om dat die beter werkt dan die dosering daarvoor. Je zal ook zien dat de bijwerkingen versterken maar die vervagen na ongeveer een week als je lichaam gewend raakt aan die hogere dosering. Zolang de bijwerkingen nog wel dragelijk zijn en je groeiend profijt van de medicatie ervaart, wacht dan even af of de bijwerkingen verdwijnen. Je kunt ook je dosering verlagen naar de vorige dosering om je lichaam aan het middel te laten wennen en twee weken later weer iets om hoog gaan met het middel. Je lichaam kan zich aan de medicatie aangepast hebben en het beter verdragen. Zoeken naar de juiste dosering is zoeken naar balans. Een hogere dosering geeft doorgaans meer effect dan een lagere dosering, maar leidt ook tot meer bijwerkingen. Je merkt dus op een geven moment dat je over je ideale dosering heen bent gegaan en weer iets lager moet gaan zitten tot het punt waarop je de beste balans ervaart. Zo werkt dat. Geen big deal om dat te doen. In het algemeen hebben mensen met een hoger gewicht een zwaardere dosering nodig dan mensen met een lager gewicht. Echter, dit is slechts een vuistregel. Ik ken dunne magere kinderen die meer nemen dan vette vlezige mannen.
Methylfenidaat, dexamfetamine, strattera, modafinil: wat zal ik is nemen? Over medicijnen en dosering
Er bestaat geen bloedtest om te bepalen wat je ideale dosering is. Het gaat er om welke waardering jij aan de effecten van een dosering geeft. Andere mensen die je goed kennen zullen ook iets willen zeggen over de dosering die je neemt. Dat betekent niet dat hun stem net zo zwaar weegt als die van jou. Maar los van dat, zien ze bij jou de effecten. Jij kan ervaren dat je minder afgeleid bent en anderen zien dat je langer een taak volhoudt of dat je een betere luisteraar bent.
Als het gaat om het vinden van de juiste dosering dan bepalen twee dingen de voordelen van medicatie en de bijwerkingen van de medicatie.
Ten eerste: De totale dagelijkse inname. De dosering die iemand inneemt is gebaseerd op wat iemand inneemt in de loop van een hele dag. Met langwerkende middelen neem je maar eens per dag een dosis in. Met kortwerkende middelen neem je twee of drie maal per dag medicatie. Het gaat niet om hoeveel pillen je neemt maar om de dosering over de hele dag.
De tweede factor is het pieknivo in het bloed. Iemand kan zich goed voelen bij de totale hoeveelheid van de dosering, maar kan last hebben van bijwerkingen door een hoge piek in zijn bloed. Iemand kan twee maal per dag 15 mg dexamfetamine nemen en op momenten op de dag last hebben van bijwerkingen die hij niet heeft als hij 30 mg amfetamine met langzame afgifte neemt terwijl de totale hoeveelheid amfetamine even hoog is. Een middel met langzame afgifte geeft veel kleinere hoeveelheden ineens af waardoor het bloedpiekmoment veel lager ligt. Als hij die dosering neemt met een middel met langzame afgifte is het pieknivo al minder. Dus 30 mg dex met lange werking geeft dezelfde hoeveelheid af in het bloed als twee keer per dag 15 mg dex met korte werking. Is dat begrijpelijk?
Iedere dag medicijnen nemen of niet?
Alhoewel de stimulantia niet dagelijks hoeven te worden genomen zoals de niet-stimulantia en de antidepressiva is het wel een goed idee om dagelijks in te nemen als je op zoek bent naar de juiste dosering. Als je het niet nodig hebt op een bepaalde dag dan neem je het toch in. Als je de juiste dosering hebt gevonden en je lichaam is er aan gewend, kun je met je voorschrijver bespreken of en op welke dagen je de medicatie overslaat omdat je ze die dag niet nodig hebt, bijvoorbeeld omdat je vrij van je werk bent. Sommige mensen zijn bang dat ze regelmatig hun dosering moeten verhogen om op hetzelfde effect uit te komen.
Lekker veel of liever een heel klein tikkie: wat is de juiste dosering en vernadert die dosis in de loop van een leven?
Dit is eigenlijk niet het geval. Als je de ideale dosering voor jou hebt gevonden dan verandert dat nauwelijks, ook niet door de jaren heen. Mensen die de dosering wel steeds willen verhogen ervaren een tolerantie net als bij middelenmisbruik van stimulantia of illegale drugs. Als je een high wil ervaren, neem je een veel hogere dosering en dan neemt ook de tolerantie snel toe om die high weer te ervaren. Als je de doktersvoorschriften volgt hoef je niet bang te zijn voor verhoging van de dosering. Het is net als met koffie drinken. In de loop van de jaren ga je ook niet heel veel meer koffie drinken. Alhoewel….Misschien als je kleine kinderen s nachts wakker zijn! Maar dat neemt weer af als ze groter worden.
De groei van gewicht kan er voor zorgen dat je dosering niet meer werkt
Als mensen ervaren dat de dosering niet meer werkt als voorheen is dat meestal vanwege gewichtstoename of gewichtsafname waardoor het effect van de dosering medicijnen verandert. Dit is vaker het geval bij kinderen omdat in de groei hun gewicht toeneemt.
Een tweede reden waardoor het effect als minder wordt ervaren is omdat de eisen die aan iemand worden gesteld enorm zijn toegenomen. Bijvoorbeeld om dat er kinderen geboren zijn of iemand promotie heeft gemaakt naar een veel complexere baan. Opeens is hun leven veel gecompliceerder en moeten ze op een hoger nivo presteren. De dosering die hiervoor voldoende was krijgt het nu niet meer gedaan. Helaas hebben slaaptekort, stress en spanning of andere lifestyle-factoren ook effect op prestaties. De persoon miskent dat vaak en denkt aan verminderde effecten van medicatie. De medicatie heeft echter nog steeds hetzelfde effect. Maar andere zaken beinvloeden de prestaties.
Ideale dosering uitvinden
Als je probeert uit te vinden wat je ideale dosering is, neem je familie of je partner mee naar de afspraak met jouw voorschrijver. Niet dat zij er meer van weten dan jij, maar ze kunnen een nuttige second opinion geven over medicatie. Iemand anders kan ons functioneren beter zien dan wij ons zelf zien, dus ze kunnen op die manier ook behulpzaam zijn. Ik runde een keer een supportgroep voor ADHD en er was een vent die me zei: ‘Mijn vrouw vraagt of ik mijn medicijnen heb genomen en ik moet zeggen dat het me altijd raakt, want ze heeft altijd gelijk.’ Iedereen in de kamer moest er om lachen want het is heel herkenbaar. Hoe dan ook, de mensen met wie je leeft zien misschien niet de volle effecten die de medicatie heeft. Zeker als je een stimulans neemt, dan is het effect weg als je ’s avonds thuis komt van je werk. Zoals een client me ooit vertelde, en ik citeer zijn vrouw, “krijgen de collega’s de Tom met medicatie te zien, maar ik niet.” Als hij thuis komt is hij op zichzelf en meer afgeleid dan zij graag ziet.
De andere reden dat een partner, ouder of vriend die medicatie-effecten niet helemaal kan zien, is dat de interne focus bij iemand door medicijnen veel beter is, maar je dat wellicht niet ziet in zijn externe gedrag. Als gevolg daarvan zijn zij niet op de hoogte van je interne ervaringen zoals jij. Hoe meer informatie je geeft, des te beter dat het is. Goede informatie is belangrijk en je voorschrijver is zo goed als de informatie die jij hem geeft.
Dank voor je aandacht