Ik vind niemand aardiger en vriendelijker dan Jan Ykema. Bovendien is zijn verhaal zo kleurrijk. Zijn val zo diep. Zijn weg terug moeizaam maar mooi. Jan is het voorbeeld dat je voor ADHD hulp hoort te krijgen. Zelfs als je olympische medialles hebt gewonnen komt het niet zo maar van zelf goed.
Als twintiger wereldberoemd schaatsatleet met een zilveren olympische medaille op de 500 meter sprint. Als dertiger belandde hij in de goot als een aan lager wal geraakte lompenboer in oud ijzer. Drank, drugs en onbehandelde ADHD verwoestten zijn leven. Maar gelukkig herstelde Jan Ykema zich van zijn ineenstorting. Jarenlang zet hij zich in voor meer bewustwording over ADHD. Hij legt aan Joris uit waarom.
De Fries Jan Ykema is een opvallende verschijning. rossig haar. What you see is what you get. Praatgraag. Ruwe bolster blanke pit. Hij trekt alm jaren Friesland door met zijn levensverhaal met dezelfde boodschap: vraag om hulp als je vastgelopen bent.
De topschaatser van weleer legde nogal een pad af om aan zijn ervaringsdeskundigheid te komen. Eerst het goede nieuws: hij heeft wat van zijn leven gemaakt. Wellicht niet met de bankrekening die je zou verwachten bij een schaatser met zijn palmares. Want die was tijdens zijn meltdownjaren geslonken tot nul. Maar Jan Ykema is vandaag de dag wel een mens die tevreden is met wie hij is. Dat op zich is al geweldig met zijn levenswandel.
Jan Ykema won in zijn topjaren medailles. De zilveren medaille op de 500 meter tijdens de olympische spelen is de mooiste, maar Ykema won daarnaast WK’s en NK’s. Er werd getwijfeld aan zijn mentaliteit. Want op tijd komen deed hij nooit. Hij hield van uitgaan en lustte graag een drankje, ook tijdens het schaatsseizoen. Hij verdween tijdens trainingskampen om pas bij ochtendgloren terug te keren naar het hotel.
Tijdens zijn schaatscarrière hield de tarinersstaf nog wel een wakend oog over Jan. Toen hij stopte en een maatschappelijke carrière als makelaars ambieerde werd dat een drama. Waar in onroerend goed goud geld verdient werd in de jaren negentig en Funda nog niet bestond, daar ging Ykema op het hoogtepunt van de markt failliet als makelaar. Door een verslaving aan alcohol en amfetamine had hij zijn aandacht niet bij zijn bedrijf. Hij vergat de juiste papieren mee te nemen naar een overdacht of stond zonder tas met informatie op Terschelling voor een bezichtiging. Hij maakte er een chaos van.
Jan Ykema moet diep zinken voor hij wist wat er met hem aan de hand was. Hij verloor bedrijf en gezin en had zelfs geen contact met zijn zoon. Hij leefde van het doorverkopen van tweede hands spullen en oud ijzer. Met een aanhangwagen reed hij door Friese steden en laadde oude huisraad in.
Hij zag er verwilderd uit en droeg zelfs een rastakapsel. Een bezoek van een journalist bracht veel goeds. Jan Ykema zag de noodzaak in om een ommekeer te maken in zijn leven. Hij zocht hulp bij een psycholoog en psychiater. Een aantal programma’s die hij volgde brachten hem de inzichten en diagnoses die alles verklaren. Verslaving, die diagnose had hij wel aan zien komen. Maar verbaasd was hij over de diagnose ADHD. Maar hij was er blij mee want alle puzzelstukjes vielen zo op hun plaats. Impulsief, afgeleid en druk, dat in vragenlijsten verwoord, dat was Jan inderdaad ten voeten uit.
Zijn herstel verliep vanaf dat moment heel erg goed. Op wat hennepthee na kon hij drank en drugsmisbruik laten. Hij stapte het lezingencircuit in en liet zich betalen om met groepen uit het bedrijfsleven naar schaatswedstrijden te gaan en sterke verhalen te vertellen om de wedstrijden heen. Zijn spreektalent werd op vele terreinen ingezet. Hij werkt ook weer een beetje in het schaatsen. Als assistent bij een topploeg en als jeugdtrainer voor talenten uit de regio Friesland. Pupillen van hem halen gouden medailles.
Voor vastgelopen ADHD’ers maakt hij nog altijd tijd vrij. Hij blijft lezingen geven en als je hem nodig hebt voor een bewustwordingsmiddag over ADHD dan stapt hij in zijn oldtimer Mercedes en praat hij graag een uurtje over zijn kleurrijke leven.